Làm hộ chiếu trước đã! Có thể đến nay nhiều phụ huynh còn chưa quen với các thủ tục, giấy tờ xuất cảnh. Nhiều người chưa phân biệt rõ hộ chiếu (passport) và thị thực (visa). Hoặc lẩn lộn giữa du học với việc ra nước ngoài định cư dài hạn, xuất cảnh theo diện đoàn tụ gia đình. Vì “mù mờ” thông tin như thế, không ít người cho rằng việc làm passport và thủ tục xuất cảnh phải qua nhiều cửa, nhiều khâu, tốn kém khá nhiều, khai báo phức tạp. Từ đó, rất dễ phát sinh tâm lý ngại ngần hoặc suy nghĩ phải “chạy” dịch vụ. Thế nhưng, hiện nay việc làm passport đã trở nên dễ dàng, mọi người đều có thể tự làm lấy, không phải nhọc công nhờ dịch vụ. Đối với phụ huynh có ý định cho con đi du học , việc cần làm ngay và không khó chính là làm passport ! Theo nghị định số 05/2000/ NĐ-CP ngày 3/3/2000 của Chính phủ, mọi công dân Việt Nam đều có quyền xin cấp hộ chiếu phổ thông (passport) để xuất nhập cảnh ( điều 2&6 ). Đối với những người không phải là công chức hoặc nhân viên các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngòai, muốn xin cấp passport chỉ cần nộp hai tờ khai theo mẩu của Bộ Công An, có dán ảnh đóng dấu giáp lai và xác nhận của Trưởng Công an phường xã nơi đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú dài hạn ( điều 9). Trong mẩu tờ khai, không có phần kê khai xuất cảnh đi đâu và lý do xuất cảnh. Hiện tại, các tờ khai này được phát miển phí tại cơ quan quản lý xuất nhập cảnh cấp tĩnh thành ( Ở TPHCM, cơ quan này đặt tại 161 Nguyễn Du, quận 1 ).Theo quy định, thời hạn giải quyết cấp passport là 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Thời hạn giá trị của passport là 5 năm, sau khi hết hạn có thể xin gia hạn hoặc cấp hộ chiếu mới ( điều 5). Lệ phí cấp passport là 200000 đồng, gia hạn là 100000 đồng ( Quyết định số 136/1999/QĐ-BTC ) Từ cuối tháng 11/1997, chính phủ đã bãi bỏ visa xuất cảnh ( exit visa) cho nên công dân Việt Nam chỉ cần có passport là có thể làm thủ tục xuất cảnh ngay tại cửa khẩu sân bay. Việc nhập cảnh vào nước ngoài tùy thuộc vào nước đó có đòi hỏi visa nhập cảnh hay không (entry visa). Thủ tục xin visa thế nào tùy thuộc từng nước. Lưu ý, nhiều trường nước ngoài đòi hỏi trong đơn nhập học phải ghi số passport và thời hạn cấp hoặc yêu cầu gởi bản photocopy đính kèm. Các sứ quán nước ngoài sẽ đòi hỏi người đi du học xuất trình passport trong thủ tục phỏng vấn nhập cảnh hoặc gởi kèm hồ sơ xin visa nhập cảnh nước họ. Cho nên, muốn đi du học, không thể không làm ngay passport trước khi làm thủ tục xuất cảnh.

Chứng minh tài chính thôi chưa đủ! Như trên đã nói, thủ tục xét visa nhập cảnh từng nước có khác nhau. Dễ nhất hiện giờ chỉ có Thái Lan và Malaysia, du khách cũng như người đi du học không cần phải xin visa vì các nước nàyọc phí qua tài khỏan ngân hàng hoặc thẻ tín dụng thì phụ huynh nên mở tài khỏan và sử dụng dịch vụ thẻ tín dụng tại các ngân hàng. Việc sử dụng tài khỏan ngân hàng và thẻ tín dụng sẽ giúp phụ huynh thuận lợi hơn trong việc chuyển tiền và theo dõi được tình hình chi tiêu của con em ở nước ngòai, thông qua thông báo của ngân hàng hàng tháng hay đột xuất về tình hình tài khỏan hoặc thẻ.

Một khó khăn lớn thường thấy trước nhất ở người du học là trình độ ngọai ngữ: Các trường nước ngòai chỉ tuyển học sinh vào trên cơ sở có kiểm tra ngọai ngữ theo tiêu chuẩn của từng trường hoặc lấy chủ yếu là kết quả các cuộc kiểm tra ngọai ngữ có uy tín quốc tế (chẳng hạn tiếng Anh theo kết quả kiểm tra TOEFL (Mỹ) hoặc IELTS (Anh). Do các văn bằng kiểm tra ngọai ngữ của Việt Nam(A, B, C) hiện vẫn chưa được nước ngòai công nhận nên việc chuẩn bị ngọai ngữ cho con em đi du học nên chuẩn bị theo hướng lấy các văn bằng quốc tế.

Nhiều phụ huynh âu lo con em mình khi đi du học sẽ ham chơi hay học theo lối sống phóng túng của phương Tây Thậm chí, nghĩ đến nguy cơ con em sẽ ở lại nước ngòai, lập gia đình, xa lìa cha mẹ và quê hương. Đây là những nổi lo rất đúng và cần thiết. Chính vì vậy, trước khi quyết định cho con em đi du học, phụ huynh cần tìm hiểu cặn kẽ môi trường du học mà gia đình dự định và trao đổi kỹ với con em mình.Hãy để con em cho biết chí hướng nghề nghiệp và lý tưởng sống của mình, qua đấy cha mẹ có thể hướng dẩn và góp ý điều chĩnh. Đồng thời, cha mẹ cũng cần phân tích cho con em thấy du học hòan tòan không phải là bỗng lộc hay một kỳ nghỉ nhàn nhã ở nước ngòai. Ngược lại, du học chính là một sự đầu tư lớn của gia đình, cũng như là thử thách lớn cho bản thân cho nên con em đi du học cần phải nổ lực cố gắng về nhiều mặt. Có đồng thuận về mục tiêu du học như thế thì mới có thể tính tóan khả thi cách thức du học và ngành nghề, cũng như các vấn đề liên quan đến tương lai nghề nghiệp và gia đình.